Phú Quốc là hòn đảo diệu kỳ ở phương Nam mà lịch sử đã để dành cho Việt Nam, nơi quanh năm được những tia nắng ấm áp của Mặt Trời soi sáng để từ đó sự sống sinh sôi, nảy nở tạo nên những cảnh quan thiên nhiên kỳ lạ thu hút biết bao du khách đến tham quan, thưởng thức. Và, để tô điểm thêm vẻ đẹp diệu kỳ ấy người ta đã ban tặng cho Phú Quốc một mỹ danh rất ư là sang trọng nhưng lại không kém phần ý nghĩa, gọi là Đảo Ngọc. Vậy, ngọc ở đây là gì? Ngọc ở đây vừa có tính văn thơ để thể hiện cái vẻ đẹp mê hoặc của hòn đảo, lại vừa có tính hiện thực khi Phú Quốc cũng có rất nhiều ngọc, nhất là Ngọc trai. Hôm nay, Thiên Linh sẽ cùng dạo một vòng tham quan trang trại nuôi cấy để tìm hiểu công việc nuôi cấy và quy trình sản xuất, chế tác ngọc trai này, mọi người cùng đi nào.
Ngọc trai, hay còn được gọi với cái tên vô cùng mỹ miều là Trân châu, là một vật hình cầu, cứng được tạo ra từ một số loài sinh vật thân mềm như trai, hàu, ốc xà cừ,… mỗi loài sẽ cho ra những hình dạng và kích cỡ nhất định. Ngọc trai được hình thành thông qua cơ chế tự bảo vệ của loài thân mềm, khi có một tác nhân kích thích như một chút thức ăn, một hạt cát, một sinh vật nhỏ, hoặc một mảnh vỡ của lớp vỏ nhuyễn thể,… vô cùng rơi vào phần thân mềm của trai, sò,… chúng sẽ tự tiết ra một loại chất khoáng là “aragonit” hoặc “canxit” được dính với nhau bởi chất hữu cơ conchiolin. Sự kết hợp của hỗn hợp này sẽ tạo ra một thứ được gọi là xà cừ, xà cừ sẽ bao bọc lấy dị vật để dị vật không làm tổn thương cơ thể vật chủ quá trình này phủ xà cừ lên dị vật sẽ lặp đi lặp lại liên tục và sẽ lớn dần lên theo kích thướt của vật chủ trở thành một viên ngọc trai sáng bóng.
Ngọc trai có hai loại chính là trai nước ngọt như trai sông, trai Margaritifera,… và trai nước mặn như hàu bao, sò điệp, ốc xà cừ, trai Tahiti,… Màu sắc của ngọc phụ thuộc rất nhiều vào ba yếu tố là: loại thân mềm sinh sản, vùng đất mà vật chủ sinh sống và màu sắc của lớp cochiolin trên vỏ của vật chủ; được kết hợp bởi màu nền bên trong và màu phủ bên ngoài. Ngọc trai nào càng lớn, có dạng cầu nhất, có đường vân đẹp nhất và màu phủ tinh tế nổi bật nhất sẽ càng có giá trị cao nhất. Tuy nhiên, các loài trai tự nhiên ngày nay thì số lượng hiếm mới có ngọc và rất hiếm mới có loại hình cầu, chiếm tỷ lệ là vô cùng nhỏ. Những ngọc trai tròn đẹp mà du khách thường nhìn thấy là loại ngọc trai được nuôi cấy nhân tạo.
Ngọc trai nhân tạo được tạo ra bằng cách nuôi các loài trai có giá trị thương phẩm cao như trai Tahiti, trai Akoya,…. Ban đầu người ta sẽ lựa chọn những loài trai thương phẩm có khả năng sống sót cao, nuôi dưỡng trong khoảng một năm, sau đó người ta tiến hành kỹ thuật cấy ngọc. Kỹ thuật cấy ngọc là quy trình cấy vào vật chủ một mảnh xà cừ được đánh bóng kỹ lưỡng cùng với một mảnh mô nhỏ của con trai/sò khác vào cơ quan sinh dục của vật chủ để làm xúc tác cho quá trình tạo ngọc. Sau đó, người ta thả chúng xuống biển để tiếp tục nuôi dưỡng thêm khoảng hai năm nữa để lấy thành quả là những viên ngọc trai tinh xảo. Để có ngọc to hơn, sau lần khai thác đầu tiên, những con trai/sò còn sống sót sẽ được cấy nhân to hơn và lại được thả xuống biển nuôi dưỡng trong khoảng thêm 2 – 3 năm nữa. [Việc nuôi cấy thành công tạo bước phát triển trong việc người người nhà nhà đều được sở hữu, lý do là ngọc trai tự nhiên vô cùng đắt đỏ do mức độ quý hiếm của nó nên chỉ có người giàu mới mua được].
Sự phân biệt giữa ngọc trai nhân tạo và ngọc trai tự nhiên và ngọc trai thật và ngọc trai giả là khá mong manh và chỉ có những người trong nghề mới có thể phân biệt được chính xác, dù vậy du khách cũng có thể phân biệt dựa vào độ bóng, lớp vân phủ ở bên ngoài, dấu tích nuôi cấy, xà cừ ôm lấy trai nhân tạo cũng mỏng manh hơn trai tự nhiên và không hình thành những vòng tròn đồng tâm đối xứng. Ngọc trai khó nhất để việc tạo thành ngọc lúc ban đầu, khi khai thác thì người ta không cần phải đánh bóng hay tạo hình như kim cương, sapphire, hay ruby,… vì chính ngọc trai đã là một tạo hình vô cùng hoàn mỹ.
Ngọc trai có thể được chế tác thành trang sức như dây chuyền bằng cách tạo một lỗ trống xuyên qua viên ngọc, sau đó lấy chỉ vàng, chỉ bạc,... kết nối từng hạt ngọc trai lại. Ngoài ra, ngọc trai cũng có thể kết hợp với vàng, bạc, bạch kim,… để tạo thành những món trang sức vô cùng đẹp mắt như nhẫn, dây chuyền, lắc tay, lắc chân, cà rá,…. Không những vậy, ngọc trai còn dùng trong việc chăm sóc da bằng các loại sản phẩm như bột ngọt trai, xịt khoáng ngọc trai, kem dưỡng ẩm, sữa rửa mặt, mặt nạ dưỡng da,… có tác dụng vô cùng tốt.
Khi đến tham quan trang trại nuôi cấy ngọc trai, ngoài việc được khám phá sự hình thành ngọc trai và ứng dụng của nó với đời sống thì du khách còn biết được người ta lặn biển không chỉ để mò kiếm trai lấy ngọc mà người ta còn thu gom các loại sản vật khác có thể kể đến như vỏ trai các loại, san hô đỏ,… những sản vật này sau khi qua quá trình chế tác sẽ tạo ra những đồ trang trí và trang sức vô cùng có giá trị.
Vỏ trai, như trai ngọc moi vàng, trai tai tượng,… sau khi thu hoạch xong ngọc hoặc sau khi con trai/sò đã chế người ta sẽ đem lên để chế tác. Bước đầu tiên là chẻ vỏ thành mảnh tạo hình theo ý muốn, sau đó sẽ lên hình cho tác phẩm, tiếp theo đó là những công đoạn đòi hỏi trình độ tay nghề cao bao gồm: mài, cưa, đục mảnh, mài nhẵn, đánh bóng,… vô cùng tỉ mỉ và tinh xảo để cho ra những đồ trang trí đầy tính nghệ thuật. Màu sắc của việc chế tác này là hoàn toàn tự nhiên do đặc tính đã có sẵn màu trong ánh sắc của xà cừ nên nghệ nhân không cần phải sơn, vẽ lên tác phẩm.
Đến Phú Quốc, du khách có thể tìm đến các trung tâm sau để tìm hiểu việc sản xuất nuôi cấy ngọc trai và các sản phẩm trang trí, đồ trang sức:
NGỌC TRAI NGỌC HIỀN
Add: No. 1, Trần Hưng Đạo str, Dương Tơ, Phú Quốc, Kiên Giang
Hotline: 0933 221 221 | Email: cskh@ngochienpearl.com
Website: www.ngochienpearl.com
NGỌC TRAI LONG BEACH
Add: No. 124, Trần Hưng Đạo str, Dương Đông township, Phú Quốc, Kiên Giang.
Hotline: 1900 277 299 | Email: cskh@longbeachpearl.com
Website: www.longbeachpearl.com
Tại đây, du khách sẽ được trải nghiệm quy trình sản xuất ngọc trai, được các nhân viên tận tình hướng dẫn đến khu tham quan việc lấy ngọc trai, tham quan xưởng chế tác đồ mỹ nghệ từ ngọc trai, trại nuôi cấy ngọc trai, khu trưng bày các đồ trang trí, trang sức từ ngọc trai vô cùng tinh xảo và bắt mắt. Việc mua sắm, tham quan được các nhân viên phục vụ nhiệt tình và vô cùng thân thiện.
Ngọc trai là món quà quý giá mà tạo hoá thiên nhiên đã ban tặng cho hòn đảo diệu kỳ này để chắp thêm cho Phú Quốc một đôi cánh của sự sang trọng xứng đáng sánh ngang với các trung tâm du lịch trên thế giới. Đến Phú Quốc mà không tìm hiểu về sự ra đời của ngọc trai và tham quan quy trình sản xuất là một thiếu sót to lớn, bởi ở đâu cũng có trải nghiệm và ở đâu cũng có những kiến thức bổ ích khiến chúng ta cảm thụ sâu sắc những ý nghĩa mà cuộc sống này đã ban tặng./Tham khảo: ngochienpearl.com, longbeachpearl.com, quocanpearl.com,…
Lưu ý: Ngọc trai chỉ có giá trị khi thu hoạch khi vật chủ còn sống hoặc đã chết theo cách tự nhiên, nếu bị nấu chín thì giá trị của ngọc sẽ bị mất hoàn toàn. Vì vậy, việc khai thác ngọc trai và sử dụng sản phẩm ngọc trai có ảnh hưởng rất lớn đến sự tồn tại và phát triển của các loài động vật thân mềm nhất là trai lấy ngọc. Bài viết này không góp phần ủng hộ việc tiêu thụ ngọc trai mà chỉ miêu tả một cách khách quan về sự hình thành ngọc trai và sự phát triển của ngọc trai nhân tạo để cung cấp cho mọi người có một kiến thức nhất định.
ĐẶC SẢN PHÚ QUỐC
Khám phá Đảo Ngọc - phần 21, chương 2
Comments
Post a Comment